Levershunt bij de hond, Portosystemische Shunt (PSS)
Levershunt bij de Dwergschnauzer een serieus probleem.
Steeds vaker horen wij dat er levershunt voorvallen worden gesignaleerd onder de Dwergschnauzers.
Al eerder is de vereniging hierover benaderd en dachten wij dat de problemen niet zo groot waren als werd verondersteld.
Onlangs hebben wij informatie ontvangen van een fokker die haar pups heeft laten testen op levershunt, door een specialist van
de Universiteit Utrecht, Dr. F.G. van Steenbeek. Hij is al enige jaren bezig met DNA-onderzoeken op levershunt en werkt nauw
samen met de Nederlandse Cairn Terrieclub waar levershunt de afgelopen jaren in het bijzonder sterk is gedaald.
Dit resultaat is mede te danken aan de strenge regelgeving om de waarden van het amoniak te testen in het bloed op de pups bij ieder nest.
Zo is er gebleken dat de afgelopen 10 jaar er 45 gevallen van Dwergschnauzers alleen al geregistreerd waren in Universiteit Utrecht.
Hier wordt dan nog niet gesproken van alle andere gevallen elders bij de dierenartsen of klinieken in den lande.
Als we van de bovenstaande cijfers moeten uitgaan, spreken we al van 4 tot 5 geregistreerde Dwergschnauzers per jaar met een levershunt alleen al in Utrecht.
Wat kunnen we hier nu aan doen?
1) Openheid binnen de vereniging. Regelmatig wordt gezegd dat dit probleem een probleem van de Cairn Terrier is. Daar ligt op dit moment de prevalentie op 0.5%,
wat neer komt op ongeveer 1 pup per jaar. Menig ras, waaronder waarschijnlijk dus ook ons ras komt daar makkelijk boven.
Dat beteken dat het niet alleen om een probleem bij de Cairns gaat, maar ook een probleem is voor alle andere rassen.
Wat de Nederlandse Cairn terrier club (NCTC) gedaan heeft is openheid verwachten en krijgen. Je bent geen slechte fokker als het je overkomt. Het gebeurt je,
maar wat doe je er dan mee. De NCTC is alle pups na chip en voor verlaten van fokker gaan testen op ammoniak en heeft alle resultaten gepubliceerd in hun clubblad.
Voordat zij dit deden lag de prevalentie vermoedelijk boven de 6%. Dus wees als fokkers open en eerlijk … zelfs een Dwergschnauzer kan ziek worden!
Het is bijvoorbeeld ook erkent door de AKC als een van de grootste problemen.
2) De tweede mogelijkheid is het meten van ammoniak bij pups, zoals eerder vermeld is. Dit vraagt een nog grotere verandering in mindset dan de eerste,
omdat dat logistiek en geld kost. Bij een pup die gechipt is (niet om de chip zelf, maar puur ter controle van registratie) wordt bloed afgenomen en
daaruit ammoniak bepaald. Mocht dit tot een dubieuze waarde leiden dan worden galzuren bepaald. Dit systeem is nagenoeg waterdicht.
In de afgelopen 15 jaar is in Utrecht 1 hond de dans ontsprongen. De andere duizenden zijn correct gefenotypeerd. De kosten voor de test zijn ergens tussen
de 15 en 20 euro per pup wat niet in de buurt komt van de kosten die kunnen resulteren uit de heksenjachten van de stichting Dier en Recht.
3) Financiële ondersteuning; wellicht de meest pragmatische, maar een zeer relevante. Sinds 2008 is Dr. van Steenbeek met dit onderzoek bezig en heeft hij spannende vooruitgang geboekt.
Maar hij is nog niet klaar en de strijd om de onderzoeksbudgetten nationaal en internationaal is hevig en aan onvoorspelbare en onbestuurbare factoren onderhevig.
Vanuit dat perspectief ben ik begonnen met crowd funding. De doelstelling is om van 40 honden het volledige DNA in kaart te brengen. De kosten hiervoor zijn in totaal
€70.000, wat neerkomt op ongeveer €1.600 per individu. De plaats waar meer informatie te vinden is: https://www.vriendendiergeneeskunde.nl/project/levershunts/.
De Vereniging voor Schnauzerfokkers en Liefhebbers vindt in het belang van onze rassen dat het de verantwoordelijkheid van de fokker is om een goed en gezond dier te fokken.
Door middel van deze tekst willen wij de fokkers van Dwergschnauzers motiveren om goed na te denken wat de voordelen kunnen zijn van de wetenschap zijn
of haar pups vrij zijn van levershunt. Daarnaast kunnen de fokkers in het belang van het onderzoek de evt. voorvallen aanbieden voor nader onderzoek
teneinde een DNA onderzoek sluitend te maken. Om een goed overzicht te verkrijgen hoe groot het ziektebeeld levershunt is binnen de Dwergschnauzer populatie
in Nederland, willen wij u vragen gehoor te geven aan ons verzoek, om de voorvallen aan te bieden voor onderzoek.
Wat is een levershunt?
Een levershunt is een aangeboren afwijking die bij veel hondenrassen voorkomt. De bloedvaten die afkomstig zijn uit het gebied van de maag,
darmen en andere ingewanden behoren via de poortader met de lever verbonden te zijn. Wanneer deze bloedvaten, vol met giftige ‘afvalstoffen’ uit de maag en darmen,
niet met de lever verbonden zijn, kan de lever het bloed niet zuiveren. Het gevolg hiervan is dat er meer giftige afvalstoffen zoals ammoniak in het lichaam aanwezig zijn.
Bij dieren met een portosystemische levershunt is dit het geval; er is een extra bloedvat aangelegd dat OM de lever heen loopt waardoor de lever het bloed niet kan zuiveren.
De verschijnselen van hond met een levershunt
De verschijnselen van een levershunt kunnen op hele jonge leeftijd worden waargenomen maar het kan ook enkele jaren duren voordat de symptomen duidelijk zichtbaar zijn.
Bovendien kunnen de verschijnselen vrij vaag zijn en ze hoeven niet allemaal voor te komen bij een dier met een levershunt.
Ook hoeven de verschijnselen niet continu voor te komen.
- Sloomheid
- Sneller moe zijn
- Veel drinken en veel plassen
- Achterblijven in de groei
- Gewichtsverlies
- Misselijkheid
- Wisselende eetlust
- Speekselen/kwijlen
- Diarree
- Braken
- Vaak kleine plasjes doen, persen op de urine
- ‘Hersenverschijnselen’; dronken lopen, moeilijk slikken, omvallen, in cirkels lopen, door de muur heen willen lopen, toevallen hebben, plotseling in slaap vallen,
slecht op prikkels reageren.
Rassen waarbij een levershunt voorkomt
De levershunt is een aangeboren afwijking die voorkomt bij de Cairn Terriër, Berner Sennenhond, Ierse Wolfshond, het Maltezer leeuwtje en de Dwergschnauzer.
Levershunts worden overigens zelden gezien bij katten. Katten die er gevoelig voor kunnen zijn, zijn de Persische kat, Himalayan kat en kruisingen.
Hoe stel je vast of een dier een levershunt heeft?
Bloedonderzoek
Bij het nuchtere dier kan het ammoniak gehalte in het bloed bepaald worden. Een te hoge waarde geeft een verdenking van een levershunt.
Vervolgens kan een ammoniak tolerantie test worden uitgevoerd; er wordt een kleine hoeveelheid ammoniak oplossing in de endeldarm ingebracht en vervolgens
wordt op twee tijdstippen de hoeveelheid ammoniak bepaald. Bij gezonde honden stijgt de ammoniak concentratie niet,
bij dieren met een levershunt vindt een zeer duidelijke stijging plaats.
De uitslag
Snel na het afnemen van het bloed ontvangt de fokker de uitslag. Als de pups in de universiteitskliniek in Utrecht zijn getest, krijgt de fokker binnen ongeveer een half uur de uitslag. Bij de andere dierenartsen zult u over het algemeen ook gelijk de uitslag krijgen. In principe moet de ammoniak-waarde onder de 45 umol/l liggen. In de praktijk wordt nader onderzoek verricht als de gevonden ammoniakwaarde 60 umol/l of hoger is. De ervaring heeft geleerd dat de overgrote meerderheid van pups met een ammoniakwaarde tussen de 45 en 60 geen shunt heeft. Daarom is de grens bij 60 umol/l gelegd. Echter: er zijn meerdere gevallen bekend met een ammoniakwaarde tussen de 50 en 60 umol/l die wél een shunt hadden. Heeft een pup dus een ammoniakwaarde, die 60 umol/l of hoger is, dan wordt standaard verder onderzoek gedaan. Voor fokkers van pups met ammoniakwaarden tussen de 50 en 60 umol/l is het nadere onderzoek niet verplicht, maar wel aan te raden.
Beeldvorming
Met behulp van een echo of een CT scan kan de levershunt in beeld worden gebracht.
Behandeling
De levershunt dient operatief gesloten te worden. Deze operatie dient te worden uitgevoerd door een specialist. Het bloedvat wordt niet in zijn totaliteit gesloten
aangezien dat kan resulteren in leverbeschadiging. Het bloedvat echter te ver open laten resulteert niet in genezing van het dier.
Soms wordt als ondersteuning een speciaal lever dieet voorgeschreven, maar dit dieet kan de aandoening niet genezen.
Wat zijn de vooruitzichten voor een hond met een levershunt?
Gemiddeld 75-80% van de dieren knapt na een operatie volledig op. Na een geslaagde operatie kan een dier met een levershunt een normaal leven lijden.
Gebruik van een dier met een levershunt voor de fokkerij is afgeraden.
Wat kan ik doen en waar kan ik mijn pups (nestcontrole) laten testen.
Het Bestuur van de Vereniging voor Schnauzerfokkers en Liefhebbers wil fokkers stimuleren om deze levershunt test uit te voeren.
In dit kader heeft zij dan ook besloten om voor elk geteste pup op levershunt een bijdrage in de kosten te verstrekken aan de fokker.
Per geteste pup ontvangt de fokker een bedrag van € 7,50.
Het bestuur heeft hiervoor een bedrag gereserveerd van 375 euro voor het jaar 2018 (i.c. 50 tests).
Voorwaarde om in aanmerking te komen voor deze bijdrage is wel dat de vereniging een kopie van de uitslag van het onderzoek ontvangt.
De uitslagen kunt u sturen naar:
secretaris@schnauzervereniging.nl of
Westfriesedijk 50 1731 NX Winkel
met het verzoek om de bijdrage over te maken op rekening van de desbetreffende fokker.
Download hier het VSFL-Levershuntformulier.
www.dierendokters.com
