Jarenlang hebben wij als dierenartsen moeten vertellen dat artrose niet te genezen is. Ook al zijn er de laatste jaren goede alternatieven om pijn te verzachten en te zorgen dat de honden minder lijden onder de arthrose, een echte oplossing was er niet. Nu is er eindelijk een therapie die arthrose geneest. Dierenkliniek Rhenen en Fat-Stem hebben een uniek samenwerkingsverband in de regio Midden Nederland waardoor de mogelijkheid nu bestaat om in Nederland de Fat-Stem therapie toe te passen. Bij deze methode worden lichaamseigen stamcellen uit het vet van de hond geïsoleerd en na bewerking in het gewricht gespoten waardoor kraakbeen herstelt. Bij bijna 90% van de behandelde honden is deze therapie succesvol. In Amerika zijn reeds duizenden honden behandeld. Dierenkliniek Rhenen is een van de eerste dierenklinieken in Nederland waar deze vernieuwende therapie toegepast wordt.
Artrose
Artrose is één van de meest voorkomende oorzaken van chronische pijn bij honden. Meer dan 20% van de honden krijgt vroeg of laat last van artrose. Slijtage wordt het in de volksmond genoemd. Artrose is een aandoening waarbij het gewrichtskraakbeen steeds slechter wordt. Het gewrichtskraakbeen raakt beschadigd, kan zich niet herstellen en kan uiteindelijk geheel verdwijnen. Een gewricht met arthrose kan schokken minder goed opvangen waardoor bewegen moeilijk en pijnlijk wordt. Doordat er geen gezond gewrichtskraakbeen is kunnen problemen aan het bot ontstaan. Het gewricht kan uitsteeksels vormen, dikker worden en een andere vorm krijgen. Als reactie op de pijn gaat de hond minder bewegen, wat weer stijfheid en slappe spieren veroorzaakt. Er kunnen hierbij ook ontstekingen in de gewrichten ontstaan, het gewricht wordt dan warm en er ontstaat vochtophoping.
Fat-Stem: de behandeling
Deze – voor Nederland – nieuwe behandeling wordt in de VS al jaren succesvol toegepast. Het principe berust op het oogsten van stamcellen en het herstel van het kraakbeen. De stamcellen worden behandeld en terug ingespoten in het aangedane gewricht, waar deze stamcellen nieuw kraakbeen zullen gaan vormen.
De behandeling is relatief weinig belastend voor de hond en verloopt als volgt:
Eerst wordt bepaald of de hond voor deze therapie in aanmerking komt. Dat is bijvoorbeeld afhankelijk van de algehele gezondheid en om welk(e) gewricht(en) het gaat. Onder algehele narcose wordt een kleine hoeveelheid vet (30 gram, dat is vergelijkbaar met enkele theelepels) afgenomen middels een snede. De snede wordt weer gehecht en deze zal snel genezen. Als de hond slaapt wordt er ook bloed afgenomen. Het materiaal wordt door een koerier opgehaald en naar het laboratorium in België gebracht. Daar worden stamcellen uit het vet geïsoleerd. Door precursors toe te voegen kunnen de stamcellen gestuurd worden om kraakbeen te gaan vormen. Na ongeveer twee weken komt de hond terug voor een tweede afspraak in de dierenkliniek. Dan wordt het transplantaat in het gewricht ingespoten. Dit gebeurt steriel en om de pijn te verminderen is er voor deze tweede behandeling een narcose nodig. In het gewricht ontwikkelt zich dan nieuw kraakbeen Het materiaal wat hiervoor gebruikt wordt is dus volledig lichaamseigen materiaal, daardoor is er geen kans dat het transplantaat afgestoten wordt.
Herstel:
De eerste weken zal de hond volledige rust moeten houden. Na 2 weken tot ongeveer 3 maanden komt het genezingsproces op gang. Nieuw kraakbeen wordt gevormd kraakbeen dat kapot was wordt hersteld. De schokdempende werking van het kraakbeen is terug. Verdere slijtage van het bot wordt voorkomen en de pijn zal volledig of sterk gereduceerd worden. Meer dan 80% van de duizenden honden die tot nu toe behandeld zijn heeft baat bij de behandeling Honden zijn minder kreupel, hebben minder pijn en de gewrichtsstijfheid wordt minder. De behandelde hond zal zich veel makkelijker gaan bewegen. De therapie is echter geen wondermiddel. Een verbeteringspercentage van 40% per individu ligt in de lijn der verwachting. De onderzoeksresultaten wijzen uit dat het succes van de behandeling gemiddeld vier jaar duurt.
Stamcellen:
Stamcellen zijn cellen die zichzelf nog niet gespecialiseerd hebben. Ze kunnen zich in een later stadium differentiëren tot bijvoorbeeld vetweefsel, kraakbeen, bot of spierweefsel. Stamcellen bevinden zich op veel plaatsen in het lichaam, zoals in het beenmerg en in de navelstreng. Deze cellen zitten ook in vetweefsel. Het oogsten van stamcellen uit vetweefsel is het makkelijkste, minder pijnlijk en het herstel is snel. Iedere hond heeft voldoende vetweefsel om deze operatie te ondergaan, er zijn slechts enkele theelepels vet voor nodig.
Voordelen:
Het eerste voordeel dat genoemd moet worden is dat dit de enige methode is om artrose te genezen. Honden die op deze manier behandeld worden zullen minder pijn hebben en daardoor hun speelsheid weer terugkrijgen. Het is in de meeste gevallen niet meer nodig om pijnstillers te geven, of om dieetvoeding of voedingsadditieven te geven. Na enkele maanden is er geen bewegingsregime meer nodig, de hond kan weer vrijuit spelen en wandelen. Door het toepassen van deze therapie is het voor enkele honden mogelijk om ingrijpende operaties te voorkomen. Uiteindelijk is het doel van de therapie de levenskwaliteit te verbeteren.
Voor welke gewrichten?
Niet alle gewrichten kunnen succesvol worden behandeld. Honden met klachten van arthrose aan ellebogen, knieën of heupen komen wel in aanmerking voor behandeling. Eenmalige afname van bloed en vet zijn geschikt voor behandeling van één of twee gewrichten. Wanneer arthrose (ook) in de rug of tenen zit is de hond geen geschikte kandidaat. Voorwaarde is dat de hond overigens gezond is. Een algeheel klinisch onderzoek zal hiervoor eerst uitgevoerd worden en zo nodig wordt er ook bloedonderzoek gedaan en/of röntgenfoto’s genomen.
Veiligheid en internationale samenwerking:
De technische toepassing is voor de dierenartsen van Dierenkliniek Rhenen eenvoudig. Zowel het afnemen van vet en van bloed als het inspuiten van gewrichten is een routine-behandeling. Algehele narcose wordt onder volledige bewaking gedaan, met een anaesthesie-assistente, met gasnarcose en bewakingsapparatuur. Veiligheid staat hoog in het vaandel. In België wordt de Fat-Stem therapie ook toegepast ,onder meer aan de universiteit van Gent. Het laboratorium levert dezelfde diensten ook aan andere landen zoals Spanje Duitsland en Frankrijk . Omdat het een nieuwe therapie betreft achten de dierenartsen van Dierenkliniek Rhenen een internationale samenwerking zeer belangrijk. Er is regelmatig contact met ervaren collega’s in België. Zo zal ook iedere kandidaat voorafgaande aan de therapie zorgvuldig onderzocht worden. Onder andere door een intensieve samenwerking met een orthopedisch chirurg kan voor iedere patiënt zorgvuldig afgewogen worden of de Fat-Stem therapie de juiste therapie is.
Andere toepassingen:
Stamceltherapie heeft zijn eerste toepassingen gehad in de paardengeneeskunde waar Fat-Stem met veel succes heel veel paarden met peesrupturen en botfracturen behandeld zijn. Deze methode van stamcellen oogsten en ontwikkelen lijkt ook een prachtige ontwikkeling in de humane geneeskunde. Toepassingen op het gebied van
bijvoorbeeld suikerziekte, rheuma en veel andere auto-immuungemedieerde ziekten zijn momenteel in onderzoeksfase en bieden mooie perspectieven voor de toekomst. In Europa bestaan er al privéklinieken die de stamceltherapie bij mensen toepassen.
Honden met rheuma komen ook in aanmerking voor behandeling. Doordat er cytokines worden uitgescheiden door de stamcellen is er een uitgebreid effect op het immuunsysteem. Honden die een ernstige vorm van rheuma hebben worden met een andere methode behandeld. De het transplantaat wordt niet in een enkel gewricht ingespoten maar in de aderen, waardoor het door het hele lichaam effect zal hebben.
